Fıstık ezmesi, genellikle yer fıstığından (Arachis hypogaea) yapılan ve besleyici değeri yüksek bir gıdadır. Yer fıstığı, baklagiller (Fabaceae) familyasına ait, sıcak iklimlerde yetişen ve yıllık bir bitkidir. Yer fıstığının bitki boyu 30-50 cm, tohum boyu ise 1-5 cm arasında değişir. Bitki, kumlu toprakları sever ve sarı çiçekler açarak yassı, elipsoit meyveler verir. Ana vatanı Brezilya olan yer fıstığı, Afrika, Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaygın olarak yetiştirilir. Hasadı, patates gibi toprak kazılarak yapılır ve çoğunlukla her kapsülde iki yenilebilir tohum bulunur.

Fıstık ezmesi, güçlü bir antioksidan olan ve hücre yapısının bozulmasını engelleyen E vitamini açısından zengindir. Ayrıca, magnezyum, potasyum, folik asit, fosfor, demir, çinko ve lif gibi birçok vitamin ve mineral içerir. Yapılan araştırmalar, E vitamininin kalp rahatsızlıkları ve Alzheimer gibi hastalıkların riskini azaltabileceğini göstermiştir. 100 gram yer fıstığının besin değerleri aşağıdaki gibidir:

Fıstık ezmesi, kalp sağlığı için faydalı doymamış yağlar içerir. Bu yağlar aynı zamanda kemik ve kas gelişimine de katkı sağlar. Fıstık ezmesi, diyabet, kanser ve kalp rahatsızlıklarına karşı koruma sağlar. Protein açısından zengin olduğundan kasların gelişimi ve onarımı için de faydalıdır. İçerdiği lifler sayesinde uzun süre tok kalmanıza yardımcı olur, böylece hem kilo almanıza hem de kilo vermenize yardımcı olabilir.

Yer fıstıklarını kabuklarından ve koruyucu zarlarından ayıklayın. Teflon tavada kokusu çıkana kadar yakmadan kavurun. Kavrulan fıstıkları, şekeri ve vanilyayı rondoya alıp çekin. Bu işlem uzun sürebilir, bu yüzden cihazın ısısına dikkat edin. Rondoda ne kadar uzun işlem yaparsanız, fıstık yağı o kadar çok ortaya çıkacaktır. Sürülebilir bir kıvama gelene kadar devam edin. Çok katı olduğunu düşünüyorsanız, çok az miktarda tuz, kıvamına göre fındık veya zeytinyağı ekleyebilirsiniz. Fıstık ezmesini temiz bir kavanoza döküp buzdolabında muhafaza edin. Koruyucu madde içermediğinden uzun süre dayanması mümkün değildir, bu yüzden sık sık az miktarda yapmanız tavsiye edilir.